SENSIELA TA' ARTIKOLETTI FUQ HWEJJEG LI GHANDHOM X'JAQSMU MAL-MILIED
L-O ANTIFONI TAL-MILIED
Dicembru 17 huwa l-ewwel jum minn sebat ijiem fil-kalendarju liturgiku ghal Avvent li ghandu tifsira specjali ghall-Kattolici Rumani. Dawn is-sebat ijiem huma msejha l-“Jiem ta’ l-O Antifoni” ghaliex kull antifona assenjata ghal kull jum ghandha l-istess bidu “O”.
X’inhija antifona?
Antifona hija l-versett li jinqara jew jitkanta fil-Liturġija tas-Siegħat qabel is-salmi u/ jew qabel l-Innu tal-Magnifikat/Benedictus jew (fil-quddiesa) qabel il-qari tal-Vanġelu. Dawn l-antifoni jinqraw qabel l-innu tal-Magnifikat fil-Liturġija tas-Sigħat, waqt il-Għasar, u qabel il-qari tal-Vanġelu fil-quddies li jiġi ċċelebrat f’dawn il-ġranet: 17-23 ta’ Diċembru.
Dawn l-antifoni ghandhom importanza u tifsira ghaliex:
Kull antifona tagħti titlu lill-Messija: Ġesu’ Kristu.
Kull antifona tirreferri għall-profeziji tal- Profeta Isaija, liema profeziji kienu jħabbru l-migja tal-Mulej
Is-seba’ antifoni huma dawn:
O Sapientia - O Għerf tal-għoli, li tqassam kollox bil-qawwa u l-ħlewwa, ejja għallimna triq il-għaqal. (ara Isaija 11: 2-3 u Is. 28: 29)
[Is:11:2] fuqu jistrieħ l-ispirtu tal-Mulej,
l-ispirtu ta' l-għerf u d-dehen,
l-ispirtu ta' l-għaqal u l-qawwa,
l-ispirtu ta' l-għerf u l-biża' tal-Mulej,
[Is:11:3] u l-għaxqa tiegħu fil-biża' tal-Mulej.
Ma jiġġudikax skond ma jidher fl-għajnejn,
u ma jagħtix sentenza skond ma jisma',
[Is:28:29] Dan ukoll ġej mingħand il-Mulej ta' l-eżerċti;
u hekk juri l-għaġeb ta' għaqlu,
u l-kobor ta' għerfu.
O Adonai - O Mexxej tad-dar ta’ Israel, li tajt il-liġi ‘l Mose’ fuq is-Sinaj, ejja ifdina bil-qawwa ta’ driegħek. ( ara Is. 11: 4-5 u Kap. 33: 22)
[Is:11:4] iżda jiġġudika l-imsejknin skond il-ġustizzja,
u jagħti sentenza skond is-sewwa lill-fqajrin ta' l-art.
Isawwat il-kiefra bix-xettru ta' fommu,
u b'nifs xufftejh joqtol lill-ħażin.
[Is:11:5] Il-ħżiem ta' ġenbejh tkun il-ġustizzja,
u l-fedeltà l-ħżiem ta' qaddu.
[Is:33:22] Għax il-Mulej hu l-imħallef tagħna;
il-Mulej il-leġislatur tagħna.
Il-Mulej is-sultan tagħna,
hu li jsalvana.
O Radix Jesse - O Għerq ta’ Ġesse, li waqaft bħala sinjali għall-popli, ejja biex teħlisna u la tiddawwarx. (ara Is. 11:10).
[Is:11:10] Mbagħad jiġri f'dak il-jum
li l-għerq ta' Ġesse jieqaf
bħala sinjal għall-popli.
Lilu jfittxu l-ġnus,
u l-għamara tiegħu tkun imsebbħa.
O Clavis David - O Muftieħ ta’ David, li tiftaħ bibien is-Saltna ta’ dejjem, ejja ħa toħroġ lill-bniedem mill-jasar u d-dlam tal-ħabs.
(ara Is. 22:22 u Kap. 9:6).
[Is:22:22] Nqiegħed muftieħ dar David fuq spallejh.
Jiftaħ hu, u ħadd ma jagħlaq;
jagħlaq hu, u ħadd ma jiftaħ.
[Is:9:6] Kbira tkun setegħtu,
u s-sliem bla qjies
fuq it-tron ta' David u s-saltna tiegħu.
Hu jwettaqha u jsaħħaħha
bil-ħaqq u s-sewwa,
minn issa u għal dejjem.
Il-ħeġġa tal-Mulej ta' l-eżerċti tagħmel dan
O Oriens - O Xemx tielgħa , dija tad-dawl ta’ dejjem u xemx tal-ġustizzja, ejja u dawwal ‘ il dawk li jinsabu fid-dlamijiet u d-dell tal-mewt. ( Is. 9: 1).
[Is:9:1] Il-poplu li kien miexi fid-dlam
ra dawl kbir;
in-nies li joqogħdu f'art id-dlam
dawl idda fuqhom.
O Rex Gentium - O Sultan tal-ġnus, ġebla tax-xewka tal-Knisja, ejja u salva l-bniedem li int għamilt mit-trab.( Is. 2:4)
[Is:2:4] Il-Mulej jagħmel il-ħaqq bejn il-ġnus,
u jaqta' s-sentenza bejn ħafna popli;
u huma jibdlu x-xwabel tagħhom f'sikek tal-moħriet,
u l-lanez tagħhom fi mnieġel.
Ebda ġens ma jerfa' x-xabla kontra ġens ieħor,
u s-sengħa tal-gwerra ma jitgħallmuhiex iżjed.
O Emmanuel- O Għimmanu-El, Sultan tagħna li tajtna liġi, ejja u salvana, Mulej. (Is. 7: 14).
[Is:7:14] Għalhekk is-sinjal jagħtihulkom Sidi stess:
Araw, ix-xebba titqal u tiled iben,
u ssemmih Għimmanu-el.
Dawn l-antifoni kienu jitkantaw b’ħafna solennita’ waqt il-liturġija tas-sigħat fil-monasteri, f’Ruma sa mit-tmin seklu.
Kurzita’ dwar l-antifoni:
Qatt kont taf li dawn l-antifoni ghandhom messagg mohbi fihom? Ghal inqas hekk jghidu xi whud. Nipprova nuri l-evidenza, imbaghad wiehed jiggudika u jasal ghall- konkluzzjoni hu.
It-titli kif ghedna aktar ‘l fuq huma dawn:
O Sapientia
O Adonai
O Radix Jesse
O Clavis David
O Oriens
O Rex Gentium
O Emmanuel
Jekk tiehu l-ewwel ittra tal-bidu ta’ kull antifona, tispicca bil-kelma SARCORE. Issa jekk taqra din il-kelma bil-maqlub l-ittri jigu EROCRAS, zewg kelmiet ERO CRAS li bil-Latin jfissru Ghada nigi. U meta jispiccaw l-antifoni allura l-ghada jahbat Jum il-Milied – il-jum li fih jigi Gesu’
Naturalment dan il-messagg ma izvela ebda sigriet
Jekk wiehed jibda mill-ahhar u jiehu l-ewwel ittra ta’ kull antifona jispicca bl-ittri ERO CRAS li jfissru “Ghada, jiena ser inkun maghkom” b’riferenza ghat-twelid ta’ Kristu Gesu’. Dawn l-antifoni joffru preparazzjoni intensa ghal-Milied u jigbu t-tmiem ta’ l-avvent f’konkluzjoni ferrieha. Jekk hiex ko- incidenza jew le wiehed jikkonkludu hu; hemm xi whud li ma jaqblux ghaliex jghidu li n-numru ta’ antifoni kienu jvarjaw minn knisja ghal ohra u minn kommunita’ religjuza ghal ohra u dawk minghajr l-ERO CRAS ma gabrux l-antifoni taghhom biex jwasslu xi messagg mohbi.
L-istudjuzi ma humiex certi minn kiteb dawn l-antifoni. Hemm evidenza li jmorru lura lejn nofs l-ewwel millenju imma hu possibbli li jmorru fiz-zminijiet tal-bidu tal-knisja. Hi x’inhi d-data taghhom huma antifoni antiki. Huma miktuba bil-lingwa latina. Imma tassew interessanti li dawn l-O Antifoni huma miktuba b’messagg fihom. Hadd ma kien induna b’dan ghal-sekli shah u dan gie svelat minn studjuz fil-bidu tas-seklu 20.
Dan naturalment jekk il-messagg tqieghed hemm intenzjonalment. Mhux kulhadd hu konvint minn dan.
Imma min jaf !